#70 Ból z boku biodra
Ten wpis to transkrypcja 70 odcinka podcastu Fizjokultura, który możesz przesłuchać tutaj:
Ból boczny biodra – czyli po prostu co się dzieje, jak boli nas boczna część miednicy lub biodra.
Opowiem o mięśniach pośladkowych, trochę o paśmie biodrowo-piszczelowym, kaletce krętarzowej, stawie biodrowym i kręgosłupie.
Ostatnio opowiadałem o tym czy to kręgosłup czy biodro. Moim zdaniem zbyt często traktuje się diagnozę “od kręgosłupa” jako taką pustą. Są sposoby na to, żeby sprawdzić czy to kręgosłup powoduje ból czy co innego, ale do tego potrzebujemy przeprowadzić badanie – w moim przypadku, badanie funkcjonalne. Oczywiście w trakcie tego badania badamy funkcje – ale nie muszą to być funkcje typu sięganie do czegoś, schylanie się po coś. Możemy po porostu potraktować to badanie jako sprawdzanie ruchów – schylenia się – czyli zgięcia w kręgosłupie, odchylenia się – czyli wyprostu w kręgosłupie. Skręty, zgięcia boczne. W ten sposób zobaczymy czy kręgosłup boli w jakichś ruchach czy nie specjalnie.
Podstawowej formy badania uczę na swoim kursie dotyczącym treningu siłowego w terapii bólu pleców. Pokazuję jak prosto zróżnicować ból okolicy kręgosłupa i biodra, miednicy, pośladków.
Po takim podstawowym badaniu ruchomości możemy przejść do sprawdzenia innych okolic. Staw krzyżowo biodrowy, biodro, odcinek piersiowy kręgosłupa.
Dla każdej z tych okolic sprawdzimy zakres ruchu, szukając bolesnych kierunków. Jeśli uda mi się odtworzyć ból – najlepiej ból, z którym dana osoba do mnie przychodzi to zaczynamy nad nim pracować. Co ważne, nie szukam napięć, ograniczeń ruchu, które są symetryczne (choć czasem to może być istotne) – bo to jakie dana osoba ma napięcie mięśniowe wcale nie musi nam dużo mówić o źródle dolegliwości, tak samo zakres ruchu – ktoś będzie miał więcej rotacji wewnętrznej w biodrze, a ktoś mniej – nie zawsze jest sens porównywać te zakresy do innych ludzi. Najczęściej szukam po prostu bólu danej osoby, bo jeśli naciskam gdzieś i pojawia się ten ból – to najpewniej to jest źródło bólu. Po prostu. Ale, żeby się tego dowiedzieć czasem muszę ponaciskać sporo różnych miejsc, przerobić wiele różnych testów.
Mogę wykorzystać terapię manualną, ale docelowo będę dążył do znalezienia ruchów i ćwiczeń, które pozwolą na zmniejszenie bólu.
To wszystko uzupełniam wywiadem – po prostu rozmową, która czasem jest ważniejsza niż to co zbadam tu i teraz. Bo możliwe, że tak zwany efekt białego fartucha, spowodował, że dziś ból jest mniejszy. Każdy z nas to zna, jak już w końcu pojawiamy się w gabinecie lekarskim to to z czym się borykaliśmy, nawet od dłuższego czasu, znika, albo wyraźnie się zmniejsza.
Wywiad pozwala mi na zrozumienie kiedy ten ból się pojawia, czy udało się zidentyfikować codzienne aktywności, które ten ból powodują lub pomagają i zmniejszają go.
Wtedy możemy zrozumieć jak dana osoba funkcjonuje na co dzień. Czy więcej siedzi czy stoi, w jaki sposób siedzi. Czy robi przerwy i rusza się czy musi siedzieć przez długi czas.
To wszystko naprowadza mnie na to co faktycznie jest przyczyną bólu, albo przynajmniej zawęża grono podejrzanych.
W przypadku bólu bocznego biodra – teoretycznie to grono jest dość wąskie. Najczęściej ból boczny biodra jest powodowany tendinopatią, czyli bólem ścięgien, mięśni pośladkowych – średniego i małego. Ale oprócz tego może dojść do podrażnienia kaletki krętarza większego. Choć najczęściej to będzie ze sobą powiązane.
Możliwe, że problemem jest trzaskające biodro zewnętrzne – czyli sytuacja, w której pasmo biodrowo-piszczelowe przeskakując przez krętarz większy podrażniło kaletkę krętarza. Chociaż w tym przypadku raczej ból jest dużo rzadszy, a samo trzaskające biodro nie musi być bolesne i problematyczne.
W przypadku tych problemów, o których właśnie wspomniałem – ból może być bardziej lokalny, punktowy, lekko rozlewający się, ale z możliwością określenia czegoś bardziej dokładnego.
Teoretycznie powinien się pogarszać w momencie kiedy napinamy te mięśnie – możemy wykonać testy oporowe – czyli po prostu siłowanie się z biodrem w pozycje leżenia na boku, to też dobry moment, żeby spróbować z grubsza określić czy ból pochodzi ze ścięgna czy z kaletki.
Hej, krótka przerwa na krótką prośbę – jeśli lubisz mój podcast, słuchasz go od dłuższego czasu, albo trafiłaś trafiłeś na niego dopiero teraz – udostępnij go, podeślij znajomym. Każde jedno odsłuchanie to motywacja dla mnie do dalszego tworzenia podcastu. Dzięki!
Jeśli znalazłem ból gdzieś w jakimś punkcie w okolicy krętarza – przytrzymuję ten punkt. Kiedy pacjent uniesie nogę do góry i ból się utrzyma na tym samym poziomie to raczej mówimy o ścięgnie lub przyczepie ścięgien do kości. Jeśli ból się zmniejszy to możliwe, że to kaletka, bo nie jestem w stanie jej tak mocno docisnąć, bo ścięgno odpycha mój palec.
Czy to wiele zmienia w moim podejściu? Jeśli problemem jest kaletka i nasza terapia i ćwiczenia po kilku sesjach nie przynosi zauważalnej poprawy to można pomyśleć o ostrzyknięciu kaletki sterydem, więc odsyłam taką osobę do ortopedy.
Ale nadal warto spróbować ćwiczeń przez około 4-6 tygodni – to jest czas, po którym możemy faktycznie zauważyć pozytywne zmiany.
To są najczęstsze problemy, które spotkamy w bocznym bólu biodra.
Niestety ten ból może być też powodowany przez sam staw biodrowy. Najczęściej będzie to głęboki ból, często rozlany na przód, bok i tył albo na jedną z tych okolic. Wtedy powinniśmy zauważyć ból w trakcie badania ruchomości stawu biodrowego – w testach FADIR i FABER – czyli zgięcie przywiedzenie i rotacja wewnętrzna – FADIR i zgięcie odwiedzenie rotacja zewnętrzna – FABER.
W wywiadzie usłyszymy o problemach ze zgięciem biodra, trudność w zakładaniu butów i skarpetek, obcinaniu paznokci u stóp. Oczywiście kręgosłup lędźwiowy też będzie się wtedy zginał, ale jednak ból pleców będziemy najczęściej odczuwać też w plecach, nie tylko w samym biodrze.
Przyczyną tego bólu może być konflikt panewkowo-udowy, choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego czy uszkodzenie obrąbka.
Tutaj warto wykorzystać trakcję – odciążenie stawu biodrowego, przez wyciągnięcie go w osi całej nogi, w różnych pozycjach. Oprócz tego ćwiczenia dla mięśni pośladkowych, ale też zginaczy biodra. Czasem jakieś rozciąganie też może zmniejszyć ból – więc czemu by z niego nie skorzystać.
Niedawno na moich kanałach social mediowych wylądował filmik z trakcją biodra – jak wykonać ją samodzielnie. Sprawdź na youtube i instagramie – znajdziesz mnie tam jako fizjokultura.
Czasem jest tak, że ten ból pochodzi z kręgosłupa lędźwiowego – choć z moich doświadczeń nie jest to aż tak częste jak te poprzednie przyczyny bólu. Może to być ból promieniujący, związany z podrażnieniem korzeni nerwowych i dający ból z boku uda – ale najczęściej będzie wtedy schodził niżej niż do pośladka.
Podobnie stawu krzyżowo-biodrowe. Mogą dawać ból boczny biodra, ale powinny też boleć same stawy krzyżowo biodrowe – żadne kiedy będzie to tylko ból z boku biodra.
Możemy mieć też ból przeniesiony – z nim jest gorzej, bo jego nie jesteśmy w stanie wywołać naszymi testami. Najprościej to ujmując jest to ból, który powodowany jest błędnym identyfikowaniem informacji czuciowej z innych regionów ciała. Te same części rdzenia kręgowego przyjmują informacje czuciowe z różnych rejonów ciała – przez co nasz mózg czasem nie jest w stanie rozróżnić skąd dokładnie płynie ta informacja.
Podsumowując ból boczny biodra to nie tylko mięśnie pośladkowe średni i mały i ich napięcie. To mogą być też inne struktury, które powodują ból. Dlatego tak ważne jest dobre badanie i odpowiedni wywiad, żeby zidentyfikować to co jest najważniejsze.
W wielu tych przypadkach świetną terapią będą ćwiczenia – wzmacnianie mięśni biodra, tułowia i kończyn dolnych, do tego jako zmniejszające ból możemy wykorzystać trakcję i rozciąganie, a później wprowadzać proste ćwiczenia dynamiczne – czyli podskoki, a w uproszczonej formie trucht czy bieganie.
Znajdź ból, znajdź ruch, ćwiczenia, które pomaga go zmniejszyć, a potem dodaj trochę ćwiczeń wzmacniających dla całej okolicy. Tak w uproszczeniu wygląda terapia.
